PISMO SWIĘTE W NOWEM KOMPLETNEM WYDANIU KRYTYCZNEM.
Pierwszy tom nowego wydania całego Pisma świętego Starego i Nowego Testamentu w opracowaniu szeregu najwybitniejszych egzegetów polskich ukazał się w druku.
Zawiera on na 672 stronach "Wstęp ogólny do ksiąg Starego Testamentu", skreślony głębokiem piórem ks. prof. Wilhelma Michalskiego, Pięcioksiąg Mojżesza w opracowaniu ks. prof. Władysława Hozakowskiego, oraz księgi Jozuego, Sędziów i Rut w opracowaniu ks. dr, Franciszka Rosłańca.
Większa część nakładu wydrukowana została na pięknym papierze dziełowym, część inna na wykwintnym papierze brewjarzowym; do pewnej ilości egzemplarzy włączone są ilustracje; oprócz egzemplarzy broszurowanych nabywać można również tomy oprawione w mocne czarne płótno ze specjalnemi wklejkami i wyciskami złotemi. [...]
Narazie, to jest w ciągu najbliższych dwóch miesiący, ów tom pierwszy dostarczany będzie tylko P. T. Przedpłatnikom przyczem zgodnie z zapowiedzią prospektową otrzymają P. T. Przedpłatnicy od cen powyższych upust 30 % a nadto przesyłkę całkowicie bezpłatną. [...]
Następny tom, drugi, ukaże się w druku już w pierwszych miesiącach roku przyszłego, i dalsze tomy ukazywać się będą nadal stale co 3-5 miesięcy. O wyjściu każdego tomu wszyscy Abonenci powiadomieni zostaną każdorazowo specjalnemi okólnikami.
DRUGI TOM NOWEGO KOMPLETNEGO WYDANIA PISMA ŚWIĘTEGO ukaże się już w końcu miesiąca marca, oczywiście przedewszystkiem dla Abonentów, którym rozsyłać go będziemy w miarę wykańczania opraw w naszych zakładach introligatorskich.
Tom ten opracowany w całości przez Jego Magnificencję Rektora Uniw. Lub. ks. dr. Józefa Kruszyńskiego obejmuje dwie Księgi Samuela, dwie Księgi Królewskie, dwie Księgi Paralipomenon, dwie Księgi Ezdraszowe, Księgę Tobjasza, Księgę Judyty i Księgę Estery.
"PISMO ŚWIĘTE, Stary Testament. Tom trzeci. Stron 690 w dużej 8-ce. Cena brosz. 21 zł., 1/1 pł. 25 zł.
Ten tom zawiera Księgę Hioba i Psalmy w opracowaniu x. prof. Michalskiego oraz Księgi Przysłów, Eklezjastes, Pieśni nad Pieśniami, Mądrości, Syracha w opracowaniu x. prof. P. Stacha.
Zamiast sprawozdania o świeżo wyszłym tomie III podamy ocenę x. prof. dr. Antoniego Szlagowskiego, rektora wszechnicy warszawskiej, nadesłaną w liście do szefa biura wydawniczego, którą przytaczamy prawie w całości.
"Otrzymałem - pisze czcigodny x. rektor - tom III. Pisma św. w wydawnictwie św. Wojciecha, zakrojonem na modłę współczesnych wymagań krytyki Biblijnej w zachodniej Europie. Wydawnictwo to przyczynia się niepomiernie do wzrostu nauk Biblijnych tak wśród ogółu kapłanów, jako też po seminarjach, podając wyniki głębokich studjów samodzielnych ze strony naszych uczonych, stanowiące same w sobie poważny dorobek w całokształcie wiedzy egzegetycznej.
Tom III odpowiada tomom poprzednim pod względem opracowania, a składają się nań prace dwu wybitnych profesorów dwu wydziałów teologicznych, Warszawskiego i Lwowskiego. Każdy z nich podał owoc kilkuletnich studjów nad poszczególnemi przez siebie obranemi Księgami Starego Testamentu. Ks prof. Michalski dał opracowanie Księgi Hioba i Psalmów. Wiem, że są to ulubione przezeń Księgi, że zagadnienie cierpienia u Hioba w szczególny sposób zgłębiał i badał, jest też ono ujęte w oświetleniu dotąd niespotykanem. W Psalmach daje on swe własne komentarze, oraz ideę ogólną Psalmodji hebrajskiej. Subtelny ten uczony nie wprowadza zmian zasadniczych do tekstu Wujka, ale w komentarzach podaje po polsku sens, jaki współcześni uczeni na podstawie krytyki tekstu ustalają. W ten sposób ks. prof. Michalski uszanował odwieczne tłumaczenie polskie Wujka i dał nowoczesne wyłożenie.
Co powiedziałem o pracach ks. profesora Michalskiego, to należy powtórzyć, gdy się mówi o wstępach i komentarzach, które przygotował ks. profesor Stach odnośnie do Ksiąg objętych nazwą Sapientales. I tu się widzi głębokie przygotowanie i komentarz przez autora oryginalnie wypracowany. W tekście zasadniczych zmian niemasz , usunięto archaizmy i hebraizmy, oraz uwydatniono paralelizm członów. Cały tom III-ci przynosi chlubę Komitetowi Wydawniczemu św. Wojciecha".
W SPRAWIE NOWEGO WYDANIA PISMA ŚW.
Z wielu stron otrzymujemy zapytania, dlaczego opóźnia się druk ostatnich dwu tomów Pisma Św.? Każdemu z zapytujących pisemnie czy ustnie komunikujemy na tej samej drodze porozumienia, iż dzieje się to z przyczyn całkiem od nas niezależnych. W przeświadczeniu jednak, że jest więcej jeszcze osób zainteresowanych tą zwłoką, chcemy tu obszerniej stan sprawy wyjaśnić.
Nowe wydanie Pisma Św., podjęte przez Księgarnię św. Wojciecha, jest pracą zbiorową; pierwsze cztery tomy, obejmujące Stary Testament, opracowali księża profesorowie: Archutowski, Hozakowski, Kruszyński, Michalski, Rosłaniec i Stach. Dwa pozostałe tomy, w których mieścić się mają wszystkie księgi Nowego Testamentu, przygotowywał dla nas ś.p. ks. Władysław Szczepański T. J. Od pracy nad tem dziełem odwołał go Bóg. Jeszcze na parę tygodni przed śmiercią otrzymaliśmy list omawiający postępy, jakie czyniło przygotowanie przedmów i komentarzy.
Po przedwczesnym a nieodżałowanym zgonie ś.p. o. Szczepańskiego wykończenie jego pracy przeszło w ręce ks. W. Proku1skiego T. J., kapłana wielkiej wiedzy i gorliwości, który z całym zapałem przystąpił do zaznajomienia się przede wszystkiem z dorobkiem swego poprzednika, a następnie do kontynuowania jego dzieła.
Praca posuwała się dość raźno naprzód, wymagała jednak w wielu miejscach, poniekąd nawet już wykończonych przez pierwszego komentatora, zmian, skrótów i przesunięć, zrozumiałych dla każdego, kto ocenia, iż od samodzielnego pracownika na polu naukowem nie można wymagać mechanicznego dostosowania swej metody do sposobu pracy najznakomitszego choćby egzegety.
Owe zmiany pociągnęły za sobą konieczność przekazania rękopisu do ponownej cenzury, która w łonie Zgromadzenia 00. Jezuitów jest nadzwyczaj skrupulatna i dokładna. Już te okoliczności poważnie wpłynęły na zwłokę w ukończeniu dzieła. Na domiar złego przew. o. Prokulski zapadł ciężko na zdrowiu i musiał się poddać operacji, a następnie przeciągłej kuracji, uniemożliwiającej mu pracę.
Obecnie donosi nam o. Prokulski, iż do sił szczęśliwie powraca i spodziewa się w najbliższych tygodniach móc nam dostarczyć rękopis tomu piątego w ostatecznej redakcji. Jest więc nadzieja, że już w połowie roku przyszłego będziemy mogli dalszy tom tego wydawnictwa przesłać jego odbiorcom, a może - da Bóg - całość za rok wykończyć.
Prosimy jednak najgoręcej o cierpliwość i wyrozumiałość dla przyczyn, które istotnie do typu vis maior zaliczyć należy. R.
W najbliższych dniach ukaże się oddawna oczekiwany tom V Pisma św. Od wydania tomu IV upłynęło trzy lata. Przedział dosyć znaczny, ale bynajmniej nie z winy wydawców i redaktorów publikacji. Śmierć nagła ś, p. X. Władysława Szczepańskiego T. J., który jako pierwszorzędny znawca przedmiotu miał opracować księgi Nowego Zakonu, spowodowała tę długą zwłokę. Redakcję ksiąg objął ks. profesor Walenty Prokulski T. J. z Lublina i po żmudnej, skrupulatnej pracy, prowadzonej częściowo w Papieskim Instytucie Biblijnym, wykończył ją tak, iż możemy oddać Czytelnikom tom Pisma Św., zawierający cztery Ewangelje i Dzieje Apostolskie.
Jak się przedstawia rzecz pod względem językowym? Jest to pytanie całkiem naturalne, skoro się zważy, iż Pismo św. ma być i jest w ręku wszystkich wiernych bez względu na ich stopień wykształcenia.
Otóż Szanowny Redaktor utrzymał w Nowym Testamencie tekst Wujkowy z wydania 1599 roku jako najbardziej znany i rozpowszechniony. Wszelako z tekstu tego usunął wiele archaizmów i zwrotów dziś niezrozumiałych dla ogółu, zastępując je wyrazami i zdaniami powszechnie używanemi. W tej pracy unowocześnienia języka i stylu pomocne mu było opracowanie tekstu Nowego Zakonu przez X. biskupa Szlagowskiego. Sam tekst zresztą poddany został konfrontacji z Wulgatą, przyczem okazały się w pierwotnem wydaniu Wujkowem pewne omyłki i nieścisłości nie poprawione. Słowem, Czytelnicy otrzymają tekst ścisły, wierny, przystępny i naukowo objaśniony.
Na te komentarze, podnoszące wartość naszej publikacji, szczególną zwracamy uwagę. Wszak egzegeza biblijna, historja i archeologja rozwinęły się w XIX i XX wieku tak wielce, że mnóstwo źle dawniej rozumianych ustępów, wyrazów i rzeczy mógł sprostować tylko ten, kto bacznie śledził postępy nauk biblijnych jak ś. p. X. Wład. Szczepański, z którego skarbnicy czerpał obecny Redaktor publikacji, pomnażając komentarze własnemi uwagami na podstawie swoich dociekań i najnowszych wyników pracy Instytutu Biblijnego w Rzymie. Oczywiście, komentarze w wydaniu popularnem Pisma, jak nasze, nie mogą być długie, ale jest ich bardzo wiele, w zwięzłej podanych formie.
Wydanie w tak ciężkich chwilach dla piśmiennictwa polskiego i księgarstwa wspaniałego dzieła jest faktem, który nie powinien przejść bez echa. W czasach ogólnego przygnębienia i niepewności jedynie Pismo św. z potopu książek wszelkiego rodzaju i wszelkiej treści zdoła natchnąć wiarą, napełnić nadzieją i ożywić miłością rzeszę wierzących i jednostki szukające prawdy; jedynie ono jest świecznikiem, rozpraszającym mroki materjalizmu i niewiary; jedynie ono ma pełne prawo do tytułu, jakby powiedział Francuz, livre de chevet chrześcijanina, tak, istotnie, święcie niezbędnej w jego życiu uczuciowem i w jego umysłowości.
To też słusznie w przedmowie do niniejszego tomu Pisma św. pisze X. prof. Prokulski ; "Chcąc odnowić dzisiejsze społeczeństwo, należy je zwrócić do Chrystusa i poddać zbawczym wpływom jego boskiej nauki. Oby... te księgi, których treścią jest Chrystus, stały się i dla nas nowoczesnych chrześcijan, tem, czem były dla dawnych: najmilszem czytaniem w domu, najdroższą relikwją w życiu."
Lekturę umili niejednemu także wydanie ilustrowane lub na cienkim brewjarzowym papierze. Wydawcy bowiem, licząc się z różnorakiemi wymaganiami Czytelników i ich możnością nabywczą, tom niniejszy Pisma Św., tak jak poprzednie, kazali drukować w podwójnej szacie typograficznej oraz część z pięknemi ilustracjami Dorego.
Tom VI i ostatni ukaże się w roku przyszłym. M. P.
Natomiast Pisma Św. tom szósty i ostatni, obejmujący Listy Apostolskie i Apokalipsę, w roku bieżącym prawdopodobnie sie nie ukaże. Przew. O. W. Prokulski T. J., który dzieło to do druku przygotowuje, donosi nam, iż opracowanie wstępów i komentarzy do tych najtrudniejszych ksiąg Nowego Testamentu zajmie mu więcej czasu niż pierwotnie przewidywał.
"Atoli dziełem życia ks. Prokulskiego jest jego praca nad tłumaczeniem Nowego Testamentu. Zastępując przedwcześnie zmar. ks. Władysława Szczepańskiego (1927 r.) w piątym tomie Wydawnictwa Poznańskiego św. Wojciecha umieścił cztery Ewangelie w zmodernizowanym tłumaczeniu ks. Wujka oraz Dzieje Apostolskie, dając do nich własny komentarz. Natomiast Listów św. Pawła oraz Listów Katolickich i Apokalipsy, które miały się tam ukazać w szóstym tomie, z powodu wybuchu drugiej wojny światowej nie zdążył już opracować."