Napisz jakie chcesz książki, a my powiadomimy Cię o
kosztach, formach przesyłki i aktualnych promocjach!
wydawnictwo@slaskie-abc.com.pl

Fragmenty książki "Biblia Ślązoka":

Wstęp autora
Ponboczek stworzył świat, ale dla człowieka zostawił jeszcze bardzo wiele do zrobienia. Dlatego wypełniając Ponboczkowe "czyńcie sobie ziemię poddaną" ludzie budują domy, odkrywają nieznane miejsca na ziemi, czy wynajdują nowe maszyny. Ja natomiast napisałem "Biblię Ślązoka".

Biblia - nie Biblia?
Niniejsza książka przedstawia tylko wybrane opowiadania biblijne. Stara się też ukazać podobieństwa wydarzeń biblijnych do wydarzeń w dziejach Śląska. Uchwycenie tych podobieństw dało możliwość nowego, innego spojrzenia na Śląsk.

Czas na regionalizm!
Dawniej nie było potrzeby tłumaczenia Biblii na gwarę śląską. Na przełomie XIX i XX wieku polskim działaczom narodowym na Śląsku bardziej zależało na podkreślaniu podobieństwa Śląska do Polski, niż na pielęgnowaniu odrębności, np. gwarowych. W kościołach natomiast odprawiano Msze św. po łacinie, a modlono się i śpiewano pieśni w "literackiej polszczyźnie". Miało to jeszcze bardziej podkreślić polskość Śląska. Ale dzisiaj mamy zupełnie inną sytuację. Śląsk jako polski region powinien zachowywać swoją odmienną kulturę i mieć jak najbogatszą literaturę.

Dla stworzenia literatury!
Niechaj niniejsza "Biblia Ślązoka" zaświadczy, że gwara śląska jest na tyle bogata, że można jej użyć nie tylko do tworzenia wiców i bojek o utopkach, ale również do wyrażania trudniejszych treści.

Fandzolynie dlo fandzolynio!
Od 1989 roku Śląsk przeżywa prawdziwy renesans swej regionalnej kultury. Powstaje wiele zespołów, kabaretów, kwitnie gawędziarstwo, ale w większości tych przypadków autorzy nie mają wiele do powiedzenia. Wychodzą chyba z założenia, że skoro coś jest gwarowe, to musi być ciekawe i śmieszne. Wcale tak nie jest. Popierajmy więc ambitną twórczość gwarową, by śląskie godanie nie stało się przypadkiem pajacykiem do rozśmieszania, aby po śląsku nie fandzolono dlo samego fandzolynio.

Z potrzeby serca!
Studia nad historią Śląska, nad teologią i filozofią, bardzo pomogły mi, ale nie były powodem napisania niniejszej "Biblii Ślązoka". Powodem jej napisania nie była też jakaś szczególna chęć pokazania wyjątkowo silnych inspiracji chrześcijańskich w śląskiej kulturze regionalnej - bo to przecież każdy, kto ma oczy i uszy, wie! Książka ta powstała z potrzeby serca. Pisząc ją miałem przed oczyma moją babcię, która niegdyś oprowadzała mnie po parafialnym kościele, omawiając figury świętych i stacje drogi krzyżowej.

STARY TESTAMYNT
Jak Ponboczek stworzoł świat - str. 6
Ruszaj w drogę - str. 7
Adam i Ewa - str. 8
Ślązoki z rodu Adama - str. 9
Kain i Abel - str.10
Bratobójstwo na wojnie - str. 11
Potop i arka Noego - str. 12
Czasami na Śląsku był potop - str. 13
Wieża Babel - str. 14
Śląskie osiedla jak wieża Babel - str. 15
Abraham i ofiarowanie Izaaka - str. 16
Trudna decyzja śląskiego Abrahama - str. 17
Mojżysz - str. 18
Karol Miarka, śląski Mojżesz - str. 19
Manna z nieba - str. 20
Węgiel i przemysł jak manna z nieba. str. 21
Ponboczkowe przikozania - str. 22
Sarkander, fachman od dziesięciu przykazań - str. 23
Złoty cielik - str. 24
Złoty cielik Ślązoków - str. 25
Trąby jerychońskie - str. 26
Popękany Śląsk jak mury Jerycha - str. 27
Mapa Ziymie Świyntyj - str. 28
Mapa prawdziwego Górnego Śląska - str. 29
Dawid i Goliat - str. 30
Śląski Dawid i śląski Goliat - str. 31
Psalmy Dawida - str. 32
Idymy na niyszpory psalmy śpiywać - str. 33
Budowa jerozolimskij świątyni - str. 34
Budowa katedry śląskiej - str. 35
Mądrość Salomona - str. 36
Nie salomonowa decyzja - str. 37
Hiob i Jonasz - str. 38
Hiobowe życie i Nepomucek - str. 39
Judyta, baba-wojok - str. 40
Dzielne Ślązoczki - str. 41
W babilońskij niywoli - str. 42
Kiedy Śląsk był w niewoli? - str. 43
Juda Machabeusz - str. 44
Ks. Robota, śląski machabeusz - str. 45

NOWY TESTAMYNT
Szczynść Boże Maryjko - str. 46
Godzinki do Nojświyntszyj Paniynki - str. 47
Boże Narodzynie - str. 48
Przi Wiliji - str. 49
Śląskie kolyndy - str. 50-51
Trzy Króle - str. 52
Trójkąt trzech cesarzy - str. 53
Hyrod kozoł bajtli zbijać - str. 54
Herodów ci u nas dostatek - str. 55
Ucieczka do Egiptu - str. 56
Musieli uciekać ze Śląska - str. 57
Krzest w Jordanie - str. 58
Kiedy ochrzczono Śląsk - str. 59
Kuszynie na pustyni - str. 60
Kuszynie Ślązoków - str. 61
Żydy i Samarytony - str. 62
Przypowieść o miłosiernym gorolu - str. 63
Rozmnożynie chleba, Marta i Maryj - str. 64
Ślązok jest robotny - str. 65
Wygnanie handlyrzy - str. 66
Handlyrze - str. 67
Szczynść Boże szynśliwym - str. 68
O szczęśliwej Paulinie - str.
69 Bogocz i Łazorz - str.
70 Ujek Kajetan i książę Gwidon - str. 71
Wskrzeszynie Łazorza - str. 72
Wskrzeszynie Ślązoka - str. 73
Cuda - str. 74
Śląskie cuda w Piekarach - str. 75
Judosz - str. 76
Mlycze mogą się podobać - str. 77
Ukrziżowanie - str. 78
Niy zagrosz na cyji - str. 79
Droga Krziżowo - str. 80-81
O Weroniki rynczniku i gupim Pyrliku - str. 82-83
Złożynie do groba - str. 84
Niektórzy już Śląsk pogrzebali - str. 85
Zmartwychwstanie - str. 86
Śląski orzeł zmartwychwstaje - str. 87 Godanie roztomajtymi językami - str. 88
Język za palec - str. 89
Posuchomy cie kejnedy - str. 90
Posłuchamy się innym razem - str. 91
Sąd Ostateczny - str. 92
Idzie Ślązok na Sąd Boży - str. 93
Litanio do śląskich świyntych - str. 94-95
Katelmus czyli śląski katechizm - str. 96

Aby uchwycić istotę niniejszej książki, należy postrzegać rozdziały "parami", dlatego dla przykładu przedstawiamy rozdział "Mapa Ziemi Świętej" oraz odpowiadający mu rozdział "Mapa prawdziwego Górnego Śląska". Oto one:

Mapa Ziymi Świyntyj
(według biblijnej Księgi Jozuego, rozdziały 13-20)

Ziymia Świynto w Starym Testamyncie
Jak Żydy citły czyli uciekli z niywoli egipskij to przelazły bez pustynio i wlazły do Ziymie Obiecanyj, na kero godają tyż Ziymia Świynto. Tam sie ją wziyni za swoja i zamiyszkali. Ale jak Żydy właziyły do Ziymie Świyntyj, to było ich fest dużo i co by było do porządku i bez swady, ich majster Jozue padoł: Muszymy sie podzielić tą naszą Ziymią Świyntą, a bydzie nojsprawiedliwiyj, jak ciepnymy o nia losy! Ale niy kożdy Żyd losowoł kartka ale yno łojcowie żydowkich plemion, na kere sie tyż godało pokolynia. A dyć porachujmy te żydowskie pokolynia. Kożde z nich pochodziłyo od jednego z dwanostu synów Jakuba. A ci chopcy od Jakuba nazywali sie: Ruben, Symeon, Juda, Issachar, Zabulon, Dan, Gad, Naftaly, Lewi , Aser, Beniamin no i Józef z synkami: Manasses i Efraim. Kożdy z nich dostoł konsek Ziymi Świyntyj, kero odtąd skłodała sie z takich myńszych regionów.

Ziymia Świynto w Nowym Testamyncie
Niy ma leko pedzieć cołko historyjo o Ziymi Świyntyj. Niykere regiony były najyżdżane, polone, czasym tyż cudze wojoki brały ludzi do niywole. Czasym tyż same Żydy prał się ze sobą i była wojna domowo. Ale było tyż, że niykere Żydy zapominały być posuszne Ponboczkowi i spoganiały, skundlyły sie. Dlo przikładu Samarytony zbudowały sie swoja świątynia i już niy łaziyły do Jerozolimy na poncie, za co inne Żydy sie z nimi niy kolegowały. Bestoż to granice Ziymi Świyntyj fest sie zmiyniały i w czasach Nowego Testamyntu, kiedy Ponboczek Jezus Nazaryński prziszoł na świat - granice tyj rychtig Ziymi Świyntyj były myńsze niż downij a tak naprowdy, to była yno Judea i Galilea.


Schematyczna mapa Ziymi Świyntyj w czasach Starego Testamyntu z podziałym na regiony, kerymi rządziły wszyjskie żydowskie pokolynia.


Schematyczna mapa Ziymi Świyntyj w czasach Nowego Testamyntu. Wtedy rychtig żydowsko wiara kwitła yno w Judei i Galilei. Samaria już sie wtedy niy liczyła.

Mapa prawdziwego Górnego Śląska

Nic nie trwa wiecznie. Kiedyś w przeszłości Śląsk jeszcze nie istniał, teraz istnieje, a w przyszłości przestanie istnieć. Na tej przestrzeni dziejów Śląsk podlega oczywiście ciągłym przemianom. Tak więc podobnie jak z biegiem lat kurczyły się granice tej prawdziwej, wiernej Ponboczkowi Ziemi Świętej, tak z kulturowego punktu widzenia można zauważyć również kurczenie się Górnego Śląska.

Patrząc z historycznego punktu widzenia bardzo łatwo można określić granice Śląska. Wystarczy sięgnąć po odpowiednie książki i mapy, aby zauważyć linie dzielące Śląsk Dolny od Górnego, czy składowe części Górnego Śląska np. księstwo cieszyńskie czy bytomskie. Teoretycznie więc łatwo pokazać historyczne granice Górnego Śląska. Ale problem powstanie wówczas, gdy zapytamy się: Na jakich terenach ludzie przyznają się dzisiaj do śląskiej czy górnośląskiej kultury? Wówczas okaże się, że wielu mieszkańców ziemi śląskiej widzi ten problem w odmienny sposób. Podajmy przykłady:

ŚLĄSK OPOLSKI i basta!
Zauważa się coraz silniejszą tendencję używania nazw "Śląsk Opolski" czy "Opolszczyzna", jako przeciwstawienie się historycznej nazwie "Górny Śląsk". Cóż z tego, że w przeszłości Opole było stolicą Górnego Śląska, skoro niektórzy współcześni mieszkańcy "Opolszczyzny" nie chcą tego zaakceptować, kojarząc Górny Śląsk z węglem, przemysłem, Katowicami, a może nawet z nadmierną "polskością". Cóż, wypada przyjąć ten "śląski separatyzm" do wiadomości i uszanować go. Ale czy sytuacja ta, z punktu widzenia Krakowa czy Poznania, nie wygląda dosyć komicznie? W gruncie rzeczy podobnie komiczny był konflikt między Żydami i Samarytanami.

Na linii Raciborza, Gliwic, Zabrza i Bytomia
Wzdłuż linii wyznaczonej przez te miejscowości, w latach 1922-1939 biegła granica podziału Górnego Śląska między Polską a Niemcami. W miastach tych mieszkało wówczas bardzo dużo Niemców, którzy w większości po drugiej wojnie światowej wyjechali do Niemiec. Na ich miejsce przyprowadzili się na Śląsk przybysze z innych części Polski. Większość tych przybyszów zaakceptowała swe nowe miejsce na ziemi, ale nie wszyscy zintegrowali się z górnośląską kulturą. Ten proces integracji trwa nadal.

ŚLĄSK CIESZYŃSKI to Śląsk Cieszyński!
Mieszkańcy Strumienia, Skoczowa, Ustronia, Wisły czy Cieszyna to tzw. cieszynioki czy cesaroki. Choć ziemie te, podobnie jak "Opolszczyzna", mogą się nazywać górnośląskimi - to jednak w większości mieszkańcy tego nie chcą. Rzecz przerażającą powiedział mi kiedyś dr Kazimierz Ślęczka, który pracuje w Cieszynie i w Katowicach i zna obie "odmiany" śląskości: W Cieszynie książkę o Górnym Śląsku kupi się z podobnym zainteresowaniem, jak książkę np. o Francji.
Kiedyś też przeprowadziłem burzliwą rozmowę z innym "starym cieszyniokiem", którego bardzo denerwowało, że widzę Cieszyn na mapie Górnego Śląska.
- My tu, na Śląsku Cieszyńskim, jesteśmy spadkobiercami wykształconej, kulturalnej i tolerancyjnej monarchii habsburskiej, a nie jak wy tam na Górnym Śląsku. Jak wom Wiluś zagroł, tak maszerowaliście!
- No to dlaczego - odpowiedziałem - mądre cieszynioki dały się zrobić Czechom "za gupka" i oddały im w latach 1919/1920 połowę Śląska Cieszyńskiego. Natomiast w tym samym czasie "gupie Górnoślązoki od Wilusia" upomniały się o swoje w trzech powstaniach śląskich (1919-1920-1921)!?
Wiele nie brakowało, a dostałbym wtedy po pysku! Natomiast osobnym problemem jest część Górnego Śląska po czeskiej stronie, nazywanego czasami Czeskim Śląskiem lub Zaolziem (czytaj też str. 17). Dla tamtejszych Ślązoków najważniejszym jest problem przetrwania przy swej regionalnej odrębności, a nie dyskusje czy są Górnoślązakami czy cieszyniokami.

Śląsk, nieważne jaki!
Mieszka na Śląsku, czy w zasadzie na Górnym Śląsku, pewna grupa ludzi, którzy nie utożsamiają się z regionalną kulturą, dla których nie ważne jest na jakim Śląsku mieszkają itd. W imię tolerancji, ludzie ci mają do tego prawo!

Prawdziwy Górny Śląsk
Problem prawdziwego Górnego Śląska (białe pole na mapie), to zatem nie efekt wywyższania się tych czy tamtych Ślązoków, ale są to resztki. Inni bowiem nie chcą się tak nazywać. Na terenie historycznego Górnego Śląska jedni nie chcą być Górnoślązakami, bo wolą być cieszyniokami, inni zaś wolą być opolanami - a to co zostało, te resztki.. - czy to właśnie ten "prawdziwy Górny Śląsk"? Czy to właśnie jest "Śląska Judea"?


Schematyczna mapa Górnego Śląska. Kolor szary i biały to ziemie historycznego Górnego Śląska. Białe pole na mapie to "prawdziwy Górny Śląsk", inni bowiem nie chcą się dzisiaj tak nazywać.

Piękne ryciny
W książce "Biblia Ślązoka" znajduje się bardzo wiele pięknych i unikalnych rycin, ilustrujących biblijne opowieści. Oto niektóre z nich: